Samen naar een Landschapspark in de Vlaamse Ardennen

Zicht vanaf de Taaienberg op een wisselvallige zomerse dag.

De Vlaamse Ardennen is zonder twijfel een van de mooiste landschappen van Vlaanderen: een kleinschalig, reliëfrijk landschap met bossen, kouters en graslanden doorweven met kleine landschapselementen. Het landschap is rijk aan natuur- en erfgoedwaarden. Je vindt er tal van bronnen, karaktervolle dorpjes, familiale landbouwbedrijven, water- en windmolens. Een walhalla voor fietsers en wandelaars.
Om de eigenheid van de Vlaamse Ardennen verder te kunnen versterken en tegelijkertijd een antwoord te bieden op de uitdagingen waar de regio voor staat (verdwijnen familiale landbouw, erosie, droogte, biodiversiteitsverlies…) dingen we mee naar de erkenning van de regio als ‘Landschapspark’. Dit zou ons in staat stellen om de Vlaamse Ardennen verder te ontwikkelen, met oog voor het verleden; maar vooral klaar voor de toekomst!
Samen met heel wat partners uit de regio werken we een kandidatuur uit. Zo organiseren we tal van workshops, de zogenaamde ‘Landschapsateliers’; brengen we de gemeentebesturen samen en gaan we dagdagelijks in dialoog met de verschillende streekholders van de Vlaamse Ardennen.

Op het eerste Landschapsatelier in juni 2022 gingen bijna 70 liefhebbers en deskundigen van de Vlaamse Ardennen op het gebied van toerisme, lokale ontwikkeling, landbouw, natuur, cultuur, erfgoed, … met elkaar in gesprek over de eigenheid van het gebied en de uitdagingen die aangepakt moeten worden. Tijdens het tweede Landschapsatelier in september 2022 werd een eerste visie en missie voor het Landschapspark voorgesteld aan diezelfde streekholders. Vanuit die visie worden de volgende weken en maanden concrete acties en doelen gekoppeld via verschillende werkgroepen. Op die manier ontstaat een concreet én gedragen actieprogramma waarmee we na goedkeuring onmiddellijk aan de slag kunnen in de Vlaamse Ardennen.
Herbronnen
De voorgestelde visie bestaat uit drie hoofdlijnen. De eerste doelstelling betreft aandacht voor het beschermen en opwaarderen van bronnen. Bijna overal staan die onder druk in de regio: vernietiging ervan door uitgraving, drainage of vertrappeling, verdroging, bebouwing en verharding waardoor minder water in de bodem kan insijpelen en de bronnen kan voeden.
Verweven
De tweede lijn gaat over het terug verbinden van landbouw en natuur. We willen op zoek gaan naar rendabele veeteelt op graslandcomplexen waar meer natuurlijke elementen aanwezig kunnen zijn. Zo slaan we meerdere vliegen in één klap: we valoriseren de graslanden op de hellingen die in de huidige landbouwvoering aan waarde verliezen ten nadele van akkerbouw; we verbinden de natuurgehelen via stapstenen met elkaar; het landbouwgebied wordt opnieuw biodivers en de bewoner of bezoeker krijgt terug een waardevoller, meer aangekleed landschap dat in tijden van klimaatopwarming beter bestand is tegen extremen.
Opleven
Een derde lijn brengt terug leven in onze dorpen, wiens sociaal-economisch weefsel de laatste decennia sterk is afgebouwd. Zo zochten vele lokale ondernemers drukkere oorden op om een stabieler, zekerder inkomen te verwerven, of hielden er jammer genoeg mee op.
Tegelijkertijd en kruisend op die drie lijnen zijn de zorg voor erfgoed en toerisme: het opwaarderen en beter ontsluiten van natuur- en cultuurpatrimonium en de belevingswaarde van dat patrimonium en landschap voor bezoekers én bewoners verhogen.

Tegen mei 2023 moeten we een toekomstvisie en een actieprogramma klaar hebben. Via http://www.landschapsparkvlaamseardennen.be houden we jullie graag op de hoogte! Via een nieuwsbrief volg je alles op de voet en delen we leuke, interessante en bijzondere weetjes over de Vlaamse Ardennen.

Bestellijst Tuindersbenodigdheden

Naast de zadenactie van Velt doet onze afdeling ook ieder jaar een samenaankoop van Tuindersbenodigdheden.

Hier vind je de uitleg over de verschillende producten: Korte toelichting bij de meststoffenlijst

Hier vind je het bestelformulier: Elektronisch bestelformulier 2021-2022

Stuur je bestelling tegen uiterlijk 25 december naar elfried@telenet.be! Betalen: uiterlijk 10 januari op BE58 7360 5506 8479 van VELT Vlaamse Ardennen met als mededeling “Meststoffen” + Naam

Klimaatsverandering: extreme droogte of wateroverlast… Wat doen we er aan?

Droog, droger, droogst …

Deze tekst stond in Veltenaarde van september 2019. Dit jaar hebben we te kampen met extreme wateroverlast. Toch zijn sommige tips hier zowel van toepassing voor droogteperiodes als voor wateroverlast. Onderaan voeg ik ook nog enkel links toe met meer (wetenschappelijke) informatie.

De laatste jaren hebben we heel droge lentes en/of zomers achter de rug. Dit zal waarschijnlijk niet beteren de komende jaren.

Daarom moeten we onszelf en onze tuin beschermen tegen uitdroging.

Wat kunnen we doen in huis?

Gebruik zoveel mogelijk regenwater. Je kan dit onder andere gebruiken om te kuisen.

Als je een regenput hebt kan je die verbinden met het toilet en de wasmachine. Wij zelf hebben een regenput van 15000L en in de droge zomer van 2018 kwamen we daar niet mee toe (gezin van 5). Er zijn 2 toiletten, de wasmachine en 2 buitenkranen aan verbonden. Het grootste probleem was dat nog niet alle dakoppervlakte verbonden was met de regenput. Wanneer het dus regende werd de put niet genoeg aangevuld. Dit is ondertussen aangepast, zelf de regen van het dak van de schuur naast het huis komt nu in de regenput terecht. Hierdoor hebben we (gelukkig!) de regenput nog niet leeg gekregen dit jaar.

Natuurlijk heeft niet iedereen de mogelijkheid om een regenput te plaatsen of te verbouwen om toilet en wasmachine met de regenput te verbinden.

Ander tips om water te besparen zijn:

  • een emmer mee te nemen in de douche om het toilet door te spoelen of je badwater daarvoor te gebruiken.
  • Plaats een teil in je pompbak wanneer je je groenten spoelt, dit water kan je dan gebruiken om je kamerplanten water te geven.

Composttoiletten besparen een hoop water.

Wat kunnen we doen in de tuin?

Plaats zoveel mogelijk regentonnen! Bij ons heeft bijna elk afdakje (schuren, serre, …) in onze tuin een goot die verbonden is met een regenton. In totaal vangen we zo nog ongeveer 1500L water op.

Bedek de bodem zoveel mogelijk! Mulchen, zoals zoveel gebruikt in de Permacultuur helpt echt om je planten te beschermen tegen uitdroging. We hebben het ondervonden (ook in 2018) wanneer we net onze siertuin aangelegd hadden. In het gedeelte dat al bedekt was met schors hebben de planten het veel langer uitgehouden tegen de droogte dan in het gedeelte waar nog geen schors gelegd was.

Heb je veel zon op je huis en wordt het daardoor al snel een bakoven, bekijk dan eens of je geen boom kan planten op de juiste plaats die (na een aantal jaren) zijn schaduw werpt op je huis.

Geef in een droge periode zo min mogelijk water. Enkel de planten die het echt nodig hebben (bv. bloembakken en potten). Geef ze best water ’s morgens vroeg of ’s avonds laat. Best ook niet elke dag want dan leren de planten niet om diep te wortelen en zelf naar water te zoeken. Gebruik zoveel mogelijk je opgevangen regenwater.

Wij hebben dit jaar zoveel mogelijk het zwembadwater gebruikt van de kinderen. Iedere keer als het water ververst moest worden werd het “vuile” water gebruikt om in de serre water te geven. Zo kan er ook plezier beleeft worden zonder te verspillen.

In de serre kan je ook gemakkelijk gebruik maken van ingegraven bloempotten of flessen. Dit kan ook bij bloembakken.

Zet je bloembakken tijdens een hittegolf zoveel mogelijk in de schaduw.

Extra voor wateroverlast:

Zoveel mogelijk water opvangen is belangrijk. Dit kan op verschillende manieren.

  • Een groen dak werkt watervertragend.
  • Regentonnen en putten voor wateropvang zijn goed om te gebruiken in droogte periodes maar houden in periodes van wateroverlast het water tijdelijk op voor het in de riool terecht komt en zorgt er dus ook voor dat de riolering minder snel zal overlopen. Terugslagkleppen voor putten zijn heel belangrijk!
  • Beplant je tuin zoveel mogelijk en onthard zoveel mogelijk. Bomen geven schaduw bij extreme hitte en houden de grond vast bij wateroverlast (bescherming tegen erosie en dergelijke).

Interessante links:

Zaden, planten en oogstruil!

Omdat we nog niet weten wat de versoepelingen gaan bieden zal de plantenruil op 1 mei niet doorgaan. Maar we bieden een digitaal alternatief.

Je kan lid worden van de faceboekgroep: “Ruilgroep voor zaden, planten en oogst” van Velt Vlaamse Ardennen (Enkel voor leden!) of je kan hieronder een reactie plaatsen met volgende details:

  • Beschrijf je overschot aan zaad, plant of oogstgoed.
  • Beschrijf hoeveel er beschikbaar is.
  • Laat weten in welke gemeente het kan opgehaald worden.
  • Laat weten of je wilt ruilen of gewoon weggeeft!
  • Best ook toevoegen hoe ze je mogen contacteren.

Het is niet de bedoeling op dingen aan te bieden waarvoor betaald moet worden! Enkel ruilen met ander zaad-, plant of oogstgoed! Of weggeven natuurlijk!

Zero waste in den hof

Naar aanleiding van de webinar van Veerle Colle voelde ik mij geïnspireerd om een tekst te schrijven over hoe je ook zero of low waste kan werken in de tuin.

Vroeger schreef ik al eens een tekst over hoe het steeds droger wordt en hoe je best zoveel mogelijk regenwater kan verzamelen zodat je geen leidingwater moet gebruiken voor je planten. Regenwater hergebruiken hoort zeker bij een zero waste samenleving.

De meeste tuiniers kennen ook wel de verschillende methodes om je tuinafval te verwerken. Kippen houden, een composthoop maken, dat is zeker gekend. Voor mensen met een kleine tuin of appartement is een bokashi-emmer of een wormentoren een goede optie.

Een wormentoren is multifunctioneel:

  • Je bent je afval kwijt
  • Je kan wormensap aftappen als bemesting voor in de tuin of voor kamerplanten
  • De wormenaarde die gevormd wordt is ideaal als startpotgrond voor stekken en zaaien, maar kan als je op een appartement woont ook gebruikt worden voor je kamer- en/of terrasplanten te verpotten.

Maar waar ik het dus vooral wou over hebben is voor de starters. Als je net een huis gekocht/gehuurd of gebouwd hebt, heb je dikwijls geen budget meer voor je tuin.

Wel dit kan ook zeker zero of low waste!

Een eerste tip is: contacteer eens een tuinaannemer in je buurt. Wat zegt ze nu? Een tuinaannemer contacteren terwijl ik geen budget heb. Ja! Tuinaannemers moeten dikwijls bij hun klanten nog perfect goede planten verwijderen om een nieuwe tuin aan te leggen. Deze planten moeten zij weg brengen naar het containerpark. Daarvoor moeten ze betalen. Sommige geven dus graag de planten gratis weg. Je weet dan natuurlijk niet op voorhand welke planten het zijn en of deze wel goed bij je tuin passen.

Tweede tip: Check eens op Facebook of andere sociale media. Dikwijls geven mensen planten weg voor een klein prijsje of zelfs gratis. Zo organiseert Velt Vlaamse Ardennen ook ieder jaar (rond april) een plantenruil waar je je overschot aan zaailingen, maar ook andere planten, kwijt kan. Ikzelf heb via Facebook 2 prachtige dak moeraseiken op de kop getikt. We hadden er twee aangekocht bij de boomkwekerij (€250/stuk!) en een week later zag ik iemand waar we ze mochten uitdoen voor (€50/stuk). We hebben er nu dus vier staan en hebben dus binnenkort een mooi en natuurlijk overschaduwd terras.

Dak moeraseiken in de winter. Heel leuk om de vogeltjes van de ene boom naar de andere te zien fladderen vanuit de keuken.

De winter is de ideale maand om rond te snuisteren op het internet en op zoek te gaan naar planten. Je kan nog zeker verplanten tot maart! Succes!

Lokale ecologische winkels

Aangezien we in deze moeilijke tijden graag lokale en bio- en/of eco-minded bedrijven willen ondersteunen, vind je hier een lijst. Bij sommige kan je als Velt lid ook korting krijgen dus neem zeker je ledenkaart mee!

Oudenaarde:

Maarkedal:

Ellezelles:

Horebeke:

Brakel:

Zwalm:

  • Ohne (verpakkingsloze winkel: voeding, verzorging, huishouden)
  • Zonnehoed (ecologische winkel: kledij, verzorging, wasbare luiers, speelgoed – Nieuw adres! ) Velt-leden krijgen korting!
  • De Goede Zaak (catering: gespecialiseerd in seitan)
  • Ourobouros (bioboerderij: groenten en fruit)

Zottegem:

  • RijkBosBloemen (bioboerderij: bloemen)
  • Ensemble Natura (tuinontwerp)
  • Liparos (bouwmaterialen en matrassen) Velt-leden krijgen korting!
  • De korenbloem (biowinkel) Velt-leden krijgen korting!

Ronse:

Ecologische tuinontwerpers:

Boomverzorgers:

Weet je zelf nog een adresje dat niet op de lijst staat? Laat het ons weten via veltvlard@gmail.com.